سمیه صیادی فر ، علی دوستی
در یکی از ویلاهایی که یادآور انتظار پسر پادشاه و استقبال وی از سیندرلای مهربان و زیباست اشکان، جوان ۲۱ ساله میزبان، منتظر جمع دوستان است. جمع جوانانی که قرار نیست جز گرما و خلسه چیزی عایدشان شود. صاحبان خانه میلیارد تومانی در سفرند و این میهمانی ها را چندان نامتعارف نمی دانند مشروط بر این که زیاده روی در کار نباشد! بچه ها... از راه می رسند. جوانان تیپ زده چپ و راست از خودروها پیاده می شوند. حریر نازک خنده ها از دو سو به هم می خورد. چشم های روشن و بی ملال جوانی زیر نور خوشرنگ چراغ های هالوژن محوطه می درخشد. خوش و بش می کنند و چند نفر هم با کمی هنجارشکنی می خندند و از مشاهده هنجار شکنی ها هیچ کدام با تعجب به دیگری نگاه نمی کنند! یکی از آنها با غرور و تکبر فیلسوفانه می گوید: (من اکس می زنم، پس هستم!) بعد همه قهقهه زنان وارد سالن پذیرایی می شوند. بی اعتنایان به دنیا چیزی بین ۱۷ تا۲۴ ساله اند. دخترها کم سن تر و چقدر فیلمی تر از پسرها رفتار می کنند! همه بزک تند عروسکی دارند و راه رفتنشان یک جور لق زدن روی پاشنه های بلند کفشهاست! میزبان انواع سیگارها را تعارف می کند: برگ معمولی، برگ هاوانا، مالبرو و... کسی اینجا سیگار وطنی دود نمی کند. دود را از دهان و بینی شان بیرون می فرستند. انواع خوراکی، شیرینی و شکلات و... فراهم است. سلف سرویس است، میهمانی تا خود صبح ادامه پیدا خواهد کرد. یک جور اکس پارتی از گرگ و میش عصر تا گرگ و میش سپیده! در اینجا چیزی به نام مقاومت وجود ندارد. قانون جادویی، نرمش و انعطاف پذیری است. گروه به استقبال شادی می رود! تیک های حرکتی شان چقدر حرفه ای و تمرین شده است! همراه با موزیک هیکل خود را تکان می دهند و نگاهشان غیرطبیعی است! پارتی عملاً پس از خوردن قرص ها شروع می شود. قرص هایی در چند رنگ: سفید، صورتی، قهوه ای و مخلوطی از این چند رنگ که در ظرفی توسط میزبان با آداب خاصی روی میز پذیرایی گذاشته می شود. طرح اصلی قرص های اکستازی صورتکی با دو چشم و دهانی متبسم است. مراسم با خوردن همزمان حبه های تکه شده آغاز می شود، موزیک نیز از آخرین های روز است! آنها با کنایه و اشاره پرده سکوت را در میان حصارهای خود ساخته، می درند و تیغ اعتراض به هنجارها را در چله کمان می نهند و به سوی خود رها می کنند. همه می رقصند و ساعتی بعد میان جسم های ناگهان دگرگون شده، فضایی غریب و مضحک برقرار می شود. میان گر گرفتگی و بی تفاوتی و دهن کجی به ارزش ها و هنجارهای رایج، فاصله «یک نفس» است. هیچ کس قادر به پنهان کردن توهماتش نیست و عده ای در این میان غافلگیر می شوند و تسویه حساب ها به بعد از پارتی موکول می شود! و به تدریج در پایان ولنگاری و به گفته خودشان «end» وحشیانه می لولند و می رقصند! فرشته ها بال هایشان می سوزد و دیوها افسارشان گسیخته می شود! در محاصره تیغ های آخته «اکس» گاه محفل به مرگ تهدید می شود. از فاصله ای بعید می توان ضربان قلب ها را به وضوح شنید چشم ها پر خون شده، گرگرفتگی نامعقول به هنگامی که خوردن مایه حیات یعنی آب برابر است با مرگ! سپیده سر می زند و اهالی اکس زده همچنان فعالند. وقتی میزبان یاران خلسه را بدرقه می کند. جوانان مغرور و بی اعتنا به دنیا و همچون یخ، زیر اشعه آفتاب شرق ذوب می شوند و باز کوچه و خیابان فضیلت انسان بودن را به آنها گوشزد می کند. گریزی از این فضیلت نیست که نیست حتی در پناه شادی! شب پیش، همه با اندامی مناسب، پوستی لطیف و عطر زده و موهایی نرم و حالت گرفته و... به بزم آمده بودند حالا با تنی وارفته و روحی افسرده و گریزان چون خفاش از نور یکدیگر را رها می کنند. ناگهان غم دنیا جوانان «شاد و شنگول» را سراسر فرا می گیرد. تا نوبت به «اکس زدن» دیگر برسد ناگزیر باید جور دنیا را کشید! و آنان به جای آن که پیش رفته باشند، فرو رفته اند تا کی و کجا دوباره از این لجن زار سر بر کشند!
* * *
آیا تا به حال نام اکستاسی را شنیده اید؟ آیا تا به حال در میهمانی هایی موسوم به اکس پارتی شرکت کرده اید؟ احتمالاً در بین دوستان شما کسانی هستند که اسم این ماده را شنیده اند یا آن را مصرف کرده اند؟! اکستاسی در قالب قرص های شادی بخش طاعون خفته عصر ما نام گرفته است. برای بیشتر خانواده ها هنوز این سؤال مطرح است که این قرص های رنگین کوچک چه عواقب بزرگی دارند و آنان باید چگونه متوجه شوند که فرزندشان آن را مصرف می کنند.
در جامعه ما نیز میزان مصرف این قرص ها، روبه افزایش است. دکتر محسن وزیریان درباره آمار مصرف کنندگان، می گوید: طبق آماری که در سال ۸۰ از یک تحقیق به دست آوردیم، می توانیم بگوییم که بیش از ۴۰ هزار نفر که بخش عمده ای از آن را دانش آموزان تشکیل می دهند، این داروها را تجربه کرده اند.
عضو شورای مرکزی باشگاه پژوهشگران جوان می گوید: مصرف کنندگان این قرص ها بیشتر در سنین ۱۵ تا ۲۵ سال هستند که در اثر شرکت در محافل و پارتی های شبانه مورد سوءاستفاده گروه های سود جو قرار می گیرند. اگر دقت کنید در اکثر اعتیادهایی که به مواد مخدر ایجاد می شود، معمولاً همیشه فرد معتاد در مرکز توجه است و تمامی سرزنشها به سوی او سرازیر می شود. صاحبنظران با ذکر عوارض و حالات اعتیاد و زیانهایی که مواد مخدر به جسم و روح افراد وارد می کنند، همیشه معتادان را انسانهایی بدون اندیشه و فکر تصویر می کنند. انسانهایی که از سوی جامعه طرد می شوند، چون بدون علت و یا به علت هایی نادرست به مصرف مواد می پردازند!
مبارزاتی که در جامعه ما علیه مواد مخدر و از جمله نوع جدید و به مراتب بسیار خطرناک تر آن (قرص های اکستازی) صورت می گیرد، بیشتر در حد انهدام مواد و یا آگاهی سازی از مشکلات ایجاد شده پس از مصرف است. غافل از اینکه یکی از راهکارهای قابل توجه که باید بر روی آن سرمایه گذاری کرد، فرهنگ سازی در این زمینه و در نتیجه پیشگیری از این مشکل است. اینکه ریشه یابی شود، چرا بعضی از افراد جامعه ما که اکثراً جوان نیز هستند، به قرص های شادی آور روی می آورند؟ چرا حتی با آگاهی از مشکلات پس از مصرف، باز گرایش بسیار بالایی برای استفاده از آنها وجود دارد؟ سعی ما در این گزارش ارائه اطلاعاتی همچون، ترکیبات و اثرات مصرف اکستازی، بررسی چرایی گرایش به مصرف اکستازی در ایران، بررسی عوامل زمینه ساز و ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از مصرف این مواد است.
از آنجایی که پیشگیری مقدم بر مبارزه است و شناخت و آگاهی، اساسی ترین بخش این فرآیند بوده و بدون آن بی اساس است، در اینجا ابتدا به معرفی اکستازی، تاریخچه استفاده از آن، اشکال رایج دارویی، اثرات مثبت و منفی بر روی جسم و ذهن همراه با ذکر تجربه های واقعی افراد خواهیم پرداخت.
|
|
 |
اکستازی چیست؟
ترکیب «۴ ، ۳ MDMA» یا متیلن دی اکسی متامفتامین که به نام های اکستاسی، اکستازی، XTC ، X اکس هم معروف است. در ایران به نام قرص شادی هم شناخته می شود. این ماده در ۱۹۱۴ در آلمان به عنوان کم کننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت که به علت اثرات آن از رده مصرف خارج شد. در دهه ۷۰ میلادی این دارو کاربرد مجدد یافت و در روان درمانی برای کمک به بیان احساسات بیماران استفاده شد که در ۱۹۸۴ با اثبات اثرات آن روی مغز حیوانات آزمایشگاهی، از رده خارج شد. در ۱۹۸۵ در آمریکا، مصرف آن ممنوع اعلام شد. در سال های اخیر مصرف آن در آمریکا، در پارتی های شبانه موسوم به Raves به شدت افزایش یافته است که باعث نگرانی دولت آمریکا شده است. در دوره زمانی خاصی در اروپا، مصرف این مواد انرژی زا و شادی بخش برای کاهش مصرف سایر مواد مخدر مثل هروئین تشویق شده است؛ به طوری که مصرف آن سال ۱۹۹۵ از ۵۰۰ هزار قرص در سال به ۳۰ میلیون قرص در دو سال بعد رسیده است.
۲ درصد مردم آمریکا حداقل یک بار این ترکیب را مصرف کرده اند. حداقل یازده و هفت دهم درصد دانش آموزان کلاس آخر دبیرستان در آمریکا یک بار «اکس» مصرف کرده اند. مصرف این قرصها در ایران به خصوص در یک سال اخیر در پارتی های شبانه به شدت افزایش یافته است. جوانان تحصیلکرده و مرفه مصرف کنندگان اصلی این داروها هستند. لازم است عموم مردم و پزشکان با اثرات سوء مصرف این دارو آشنا شوند.
اشکال رایج دارویی
این دارو به صورت قرص های خوراکی و جویدنی، کپسول و مواد تدخینی و تزریقی موجود است. قیمت هر قرص بین ۱۰ تا ۳۰ دلار است. در ایران قیمت قرص بین ۴ تا ۲۰ هزار تومان (متوسط ۱۰ هزار تومان) است که با مارکهای مرسدس بنز و میتسوبیشی،ریال KO و صلیب موجود است. این دارو به علت این که به راحتی در لابراتوارهای داخلی امکان ساخت دارد، به دلیل افزودن مواد اضافی به آن، برای مصرف کننده عوارض بیشتری را خواهد داشت. هر قرص خوراکی حاوی ۸۰ تا ۱۶۰ میلی گرم MDMA است. پس از بلعیدن قرص پس از ۲۰ تا ۹۰ دقیقه اثرات آن ظاهر شده و حدود ۲ تا ۳ ساعت اثرات آن در یک حد حفظ شده و بعد افت می کند و از ۳ تا ۲۴ ساعت اثرات آن باقی است.
نحوه اثر در مغز
در مقاله ای که در مجله نوروساینس در ۱۵ ژوئن ۱۹۹۹ به چاپ رسید، نتایج یک تحقیق بر روی میمونها به چاپ رسید. در بررسی این میمون ها که برای مدت ۴ روز و روزی ۲ بار قرص Ecstay محلول در مایعی را مصرف کرده بودند و میمونهای که فقط همین مایع را استفاده کرده بودند و پس از ۷ سال کالبد شکافی شده بودند مشاهده شد که تغییراتی در سلولهای سروتونینی مغز ایجاد شده است که در لوب فرونتال و نواحی مربوط به فکر کردن، ناحیه هیپوکامپ و نقاط عمقی مغز مربوط به حافظه بوده است. پس مشاهده می شود که مصرف اکستاسی در دراز مدت باعث ایجاد اختلال در قوه تفکر و حافظه و قابلیت یادگیری فرد می شودو در تحقیقی دیگر مشاهده شد که پس از مصرف دارو، میزان سروتونین در مغز به میزان بیست تا شصت درصد کاهش می یابد و مشاهده شد که اثرات مخرب مغزی غیرقابل بازگشت است.
اکستاسی چه اثراتی برروی مصرف کننده آن دارد؟
افزایش شدید احساس خوب بودن در فرد، افزایش انرژی در فرد، احساس تمایل برای ارتباط با دیگران و احساس تعلق و نزدیکی به دیگران، احساس عشق و سرخوشی، دست و دلبازی، افزایش هوشیاری و درک موسیقی، افزایش حسهای بویایی و چشایی، احساس تجربیات و حالات روحی جدید در زندگی، احساس روشنایی، تمایل برای در آغوش گرفتن و بوسیدن دیگران؛ به علت افزایش انرژی در افراد مصرف کنندگان تمایل برای فعالیت شدید و رقصهای طولانی دارند.
* یک تجربه:
الکساندر شوگیلین بیوشیمیست آمریکایی که برای اولین بار روی عوارض این دارو کار می کرد پس از یک بار مصرف اکستاسی می گوید: کوهی که نزدیک منزلم بود و هر روز آن را می دیدم پس از مصرف اکستاسی طوری به نظرم می آمد که دوست داشتم ساعتها آن را تماشا کنم!
* اثرات منفی:
کاهش اشتها، تغییرات بینایی، گشاد شدن مردمکها (میدریاز)(۱) ، حرکات غیرطبیعی چشم(نیستاگموس)، توهم بینایی (هالوسیناسیون)، افزایش ضربان قلب و فشار خون(تاکی کاردی و هیپرتانسیون)، تغییر در حفظ نظم دمای بدن، فک زدن های طولانی (افراد مصرف کننده برای جلوگیری از حالت قفل شدن فک مجبور به مصرف آدامس هستند. تا ساعتها پس از مصرف این حالت فک زدن های غیرطبیعی وجود دارد)، لرزیدن، عصبی شدن، عدم تمایل برای استراحت و تمایل شدید برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تأثیر اولیه.
* اثرات منفی شدید:
اثرات شدید احساسی، اختلال در خواب، کابوسهای شبانه، اضطراب، دیوانگی، انقباض شدید فک و پارگی زبان در اثر فک زدنهای طولانی(۲) عدم تمرکز، فراموشی، اختلال در یادگیری، افزایش دمای بدن و کاهش آب بدن(۳)، اختلال در مکانیسم نعوظ و نرسیدن به اوج لذت جنسی(ارگاسم)، تهوع و استفراغ، کاهش سدیم خون در اثر مصرف زیاد مایعات (هیپوناترمی)(۴)، سردرد و سرگیجه و تشنج، آنمی آپلاستیک (سرکوب شدید خونسازی مغز استخوان)، افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف، خستگی و افسردگی شدید تا یک هفته پس از مصرف، احتمال اعتیاد جسمی کم است ولی احتمال اعتیاد روانی بسیار زیاد است، احتمال مسمومیت کبدی، صدمه به اعصاب مغزی، بزرگ شدن سینه در آقایان (ژنیکوماستی)، احتباس ادراری، تخریب عضلات مخطط (رابدومیولیز)(۵).
تجربه هایی از مصرف اکستازی
دکتر محمدرضا شمس انصاری روانپزشک درباره این مواد می گوید: مصرف این مواد علاوه بر آن که علائم خطرناکی را در روح و روان مصرف کننده ایجاد می کند، همچنین خطرات جسمی، همچون ایست قلبی و تشنج غیرقابل کنترل و منجر به مرگ در پی دارد، بسیار دیده شده که فرد پس از مصرف این داروها به حالت جنون دچار شده و از او کارهای عجیب و غریب سر زده است.
۱. افراد مصرف کننده در محل هایی مصرف مثل پارتی ها با وجود کم بودن نور مجبور به استفاده از عینکهای آفتابی در شب هستند که علت آن تحریک پذیری با نور است.
۲. در صورت بروز این حالت باید از آمپول دیازپام و یا قرصهای خوراکی آن استفاده کرد.
۳. در پارتی هایی که این دارو مصرف می شود، افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مکرر هستند و این مسأله خطرات خاص خود را به همراه دارد.
۴. دختران جوان به علت اثرات هورمونهای جنسی زنانه، در صورت مصرف اکستازی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افت سدیم خون و به دنبال آن تشنج هستند.
۵. در نتیجه افزایش دمای بدن رخ می دهد و می تواند به علت رسوب مواد حاصل از این تخریب در کلیه باعث آسیب به این ارگان شود.
مجید دانشجوی رشته تربیت بدنی که اکستازی را مصرف کرده است، در این باره می گوید: شنیده بودم مصرف X نشاط و شادی زیاد ایجاد می کند. فکر کردم برای انجام تمریناتم می توانم از آنها استفاده کنم. اولین بار در یک مجلس شب نشینی دانشجویی مصرف کردم. اول احساس خوبی داشتم ولی تا سه روز پس از آن گیج بودم، عضلاتم خشک شده بود و آب زیادی می خوردم. حرارت بدنم بالای ۳۸ درجه و اصلاً نمی توانستم ورزش کنم در عین حال که خسته بودم خوابم نمی برد، افکارم پراکنده بود، با وجود اینکه اصلاً چیزی نمی توانستم بخورم اصلاً گرسنه نبودم. این حالت پس از پنج روز خوب شد. پس از پنج روز که برای بار دوم اکستازی را در دست دوستم دیدم انگار تمام دردسرهایم را فراموش کرده باشم، دوباره اکستازی را مصرف کردم و این بار در طی ۵ روز ۱۵ بسته سیگار کشیدم و وقتی مثل دفعه پیش ۵ روز گذشت، من تقریباً حالت عادی پیدا کردم. متوجه شدم دوستم که این قرص را به من معرفی کرده در آخرین مصرفش سکته کرده است. خیلی ناراحت شدم ولی احساس می کنم همیشه یک کششی برای این قرص در من وجود دارد.
مریم ۱۶ ساله و محصل است. او می گوید: بچه ها گفتند اگر بیایی خوش می گذرد. اولین بار بود که در یک پارتی شرکت می کردم. تمام روز دلهره داشتم، به خانواده هایمان گفتیم به جشن میهمانی دخترانه ای می رویم. جشن از ساعت ۷ شروع شد. لیوان شربت را که خوردم دیگر نفهمیدم چه اتفاقی افتاد؟! فقط می خندیدم. آنقدر این کار را ادامه دادیم که سرم گیج رفت و افتادم و از هوش رفتم.
وابستگی روانی عامل مهم اعتیاد
دکتر محمد زرین دست (نوروسایکو فارمولوژیست) می گوید: چون سلولهای مغزی بعد از مصرف به این مواد عادت می کنند از خود واکنش نشان می دهند و این باعث وابستگی روانی می شود. در حقیقت وابستگی روانی باعث می شود فرد مصرف کننده برای یافتن قرص کنکاش کند. وابستگی جسمی به مواد مخدر باعث می شود که فرد نتواند مصرف را ترک کند. پس می توانیم بگوییم وابستگی روانی عارضه بسیار بدتری از وابستگی جسمی است.
دکتر هومان نارنجیها- مسئول واحد تحقیقات نظام سلامت در اعتیاد (مؤسسه داریوش)- می گوید: وقتی فرد یک بار از اکستازی استفاده کرد، بعد از مدتی دچار اضطراب، افسردگی و پرخاشگری می شود. این عامل باعث می شود که تداوم مصرف ایجاد شده و از اینجاست که فاز دوم شکل می گیرد. اکنون فرد با خانواده خود درگیر می شود، ممکن است در همین جا دیگر مصرف قرص را به خاطر این مشکل کنار بگذارد (مصرف نابجا) و یا اینکه به مصرف ادامه دهد (سوء مصرف). سوء مصرف یعنی اینکه اکنون فرد حاضر است برای به دست آوردن اکستازی دست به هر کاری بزند، قوانین جامعه را زیر پا بگذارد، روابط خانوادگی را به هم بزند و... سوء مصرف راهی می شود برای رسیدن به اعتیاد کامل، در این مرحله فرد حاضر است به خاطر اینکه مصرفش به تعویق نیفتد، خانواده اش را رها کند، وسایل خانه اش را بفروشد و خلاصه دست به هر کار ناشایستی بزند تا فقط بتواند قرص اکستازی را به دست آورده و مصرف کند.
دکتر مهرداد افتخار (روان شناس و استاد دانشگاه) معتقد است: بعضی افراد فکر می کنند قرص های شاد ی آور، چون باعث وابستگی فیزیکی نمی شود پس آنقدرها هم خطرناک نیست. تصور آنها بر این است که وابستگی روانی زیاد اهمیتی ندارد. اما باید گفت وابستگی روانی عاملی است برای اینکه فرد دست به هر کاری بزند تا بتواند مصرف داشته باشد.
نسترن- ۲۸ ساله- می گوید: «طلا می دزدیدم، می دادم برایم آب کنند و خرج قرص می کردم.»
دکتر سعید صفائیان- دبیر کل هماهنگی و نظارت بر درمان و بازتوانی ستاد مبارزه با مواد مخدر- می گوید: ۲ نکته در مورد مصرف قرص های اکستازی وجود دارد: یکی اینکه باید دانست هرگونه مواد مخدر صنعتی همچون اکستازی می تواند وابستگی روانی ایجاد کند که بسیار مخرب تر از وابستگی جسمی است. دوم اینکه وابستگی روانی ایجاد شده در اکستازی بسیار شدیدتر از هروئین و کوکائین است.
محمد- ۲۶ ساله- می گوید: «من ۳ سال پیش هروئین مصرف می کردم ولی ترک کردم و رفتم سراغ استفاده از قرص های اکستازی، چون فکر می کردم این قرصها به اندازه هروئین خانمان سوز نیست.»
دکتر حسن رفیعی- روانپزشک و مدیر دفتر امور پیشگیری از اعتیاد بهزیستی- می گوید: «واقعیت امر این است که یک بار مصرف این قرصها زمینه سازی است برای مصرف دوم آن. اگر کسی تا به حال روانگردان مصرف نکرده باشد، احتمال ابتلایش زیر ۵ درصد است. اگر یک بار از این مواد مصرف کند، درصد مراجعه دوباره به آن تا حدود ۷۵ درصد بالا می رود. در حقیقت ما با فرآیند اعتیاد روبه رو هستیم. مصرف نابجا سپس سوء مصرف و در نهایت اعتیاد.
زهره- ۱۵ ساله- می گوید:« فکر می کردم یک بار بیشتر مصرف نمی کنم ولی بعد نتونستم، خوشم اومد!»
نسترن _ ۲۸ ساله- می گوید:« آدم اراده شو که بذاره کنار، یه سیگار و هم که بگیره دستش، بعد کم کم لای تمام انگشتانش سیگاره. هی پیشرفت می کنه اول سیگاره بعد حشیش، تریاک، هروئین، اکس، کوکائین، شیشه بعد میره رو مد ببینه بقیه دوستاش چی مصرف می کنن، می ره سراغ همون. »
چه کنیم با این همه گرایش به مصر ف قرص های شادی آور؟
سماواتی- مسئول اداره مبارزه با مواد مخدر ناجا- با تأکید بر از بین بردن نگرش مثبت دانش آموزان نسبت به این گونه قرص ها، گفت: تهیه فیلم های مستند و به نمایش گذاشتن آنها در مدارس، آموزش و اطلاع رسانی به این قشر آسیب پذیر و ساخت برنامه های تلویزیونی و سی دی های واقعی از جمله برنامه های پیش گیرانه ناجا در زمینه این آسیب اجتماعی بوده است. وی خاطر نشان ساخت: موارد یاد شده نمی تواند به تنهایی عامل مؤثری باشد بلکه باید با ایجاد فضاهای شاد و سالم و اماکن ورزشی، محلی برای تخلیه انرژی جوانان در نظر گرفته شود. اما آیا واقعاً به راهکارهایی اینچنین توجیه می شود؟! آیا سرمایه گذاری لازم در جهت کنترل و هدایت انرژی های جوانان در سطح جامعه صورت می گیرد؟ یا باید در اکثر موارد، فقط به چند راه محدود مقابله با اعتیاد مانند انهدام مواد و یا مجازات معتادان بسنده کرد. نوش دارو بعد از مرگ سهراب!
رئیس کمیته پزشکی باشگاه پژوهشگران جوان معتقد است: برنامه ریزی برای اوقات فراغت جوانان، ایجاد اشتغال و نشاط اجتماعی در جامعه، پرهیز از کشاندن تنش های سیاسی در ضمن زندگی مردم، برخورد تخصصی و بشردوستانه با آسیب های اجتماعی و ترویج روش های مصونیت ساز به جای محدودیت سازی صرف، از جمله راهکارهای جلوگیری از مصرف روان گردان هاست که باید در دستور کار بخش های ذی ربط قرار گیرد.
یک روانپزشک معتقد است: هر قدر افراد از نظر روحی ناپایدارتر باشند احتمال اینکه از مواد روانگردان استفاده کنند بیشتر است و این یک قانون کلی در استفاده از این مواد است، البته تعدادی نیز از روی کنجکاوی و تفنن به این مواد روی می آورند. مصرف کنندگان اکستازی در مدت یک سال، نیمی از دوستان خود را به این سمت سوق می دهند. دکتر محمد علی زاده در این زمینه هشدار داد: جوانان در انتخاب دوستان و محل های رفت و آمد خود دقت فراوان داشته باشند. وی مصرف حتی یک بار اکستازی را دارای عوارض بلند مدت دانست.
لطفاً خطر را جدی بگیرید!
به دلیل اینکه کسانی که از مواد مخدر شیمیایی مانند قرص های شادی آور، استفاده می کنند الگوی منظمی برای مصرفشان ندارند و حتی میزان مصرف آنان مشخص نیست، آمار اعتیاد به این مواد در دست نیست!
هنوز هیچ مرکزی برای ترک مواد روانگردان در کشور وجود ندارد و تنها برخی مراجعان از طریق مشاوره و روان درمانی تحت درمان قرار گرفته اند. دکتر مکری عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است: راه اندازی چنین مرکزی نیز مشکل است زیرا نمونه ها باید مدتهای بسیار طولانی (حداقل یک سال) تحت درمان باشند.
در سال های اخیر مصرف قرصهای اکستازی و پرونده های مرتبط با آن، چنان شایع و گسترده شده که مسئولان مربوطه را به واکنش واداشته است. این واکنش اگر همراه با آسیب شناسی اجتماعی نباشد، قاعدتاً راه به جایی نخواهد برد.
مسئولان نظام باید هر چه بیشتر به این مسئله توجه کنند و به خاطر داشته باشند که جامعه ما از نظر میانگین سنی جوانان، نسبت به اعتیاد به این گونه مواد بسیار آسیب پذیر است. یکی از راه های اساسی پیشگیری، دادن امید و آگاهی به انسانهای نیازمند و جویای شادی و فراهم کردن زمینه ای برای دستیابی به شادی های سالم و ایجاد فضای امن برای رشد سریع استعدادهاست.
